Tijd en ruimte om te rouwen

Op een zondagmiddag rijd ik met mijn auto naar een dubbele boekvoorstelling rond rouw. Op de radio hoor ik een journalist bewonderend zeggen: “Het is toch wel een hele prestatie dat hij hier staat” over een voetbalcoach die enkele dagen voordien zijn moeder verloren heeft. De journalist voegt er nog aan toe dat de coach met tranen in de ogen stond toen de fans een eerbetoon aan zijn moeder brachten en dat hij op een persconferentie twee dagen ervoor ook al tranen in de ogen had.

Ik voel meteen dat dit me raakt. Voor mij hoeft die voetbalcoach niet thuis te blijven als zijn ploeg speelt. Hij mag absoluut zijn werk doen in de week dat zijn moeder overleden is. Het moeilijke voor mij is dat flink doorgaan precies nog altijd bewonderd wordt. Alsof sterk zijn de enige juiste manier is om te rouwen. Ik weet niet hoe het voor deze voetbalcoach was om daar te staan. Voelde het oké of net niet? Ik hoop dat het een eigen keuze was die klopte met hoe hij zich vanbinnen voelde en dat hij geen druk ervaren heeft om door te gaan met werken op een moment dat hij iets anders nodig had.

In de namiddag luisterde ik samen met anderen die iemand verloren hebben naar de verhalen van twee auteurs. Stien vertelde over haar rouwproces na het verlies van haar partner.  Josephine deelde verhalen over hoe kinderen en jongeren omgaan met rouw en verlies. Er ontstond ook een mooi gesprek met de luisteraars. Wat ik daarvan meeneem, is de oproep van Stien om iemand die rouwt, ruimte te geven om te rouwen en om te durven vragen: “Hoe gaat het met jou vandaag?”.  Dat laatste woord is belangrijk want het maakt antwoorden mogelijk, het richt de blik naar binnen naar hoe het nu is. Verder hoef je niet veel te doen, gewoon luisteren naar wat er dan komt. Eigenlijk is dit al een voorbeeld van wat ik meeneem uit het verhaal van Josephine. Ze zei: “Ondertitel je rouwproces.” Dat is enerzijds nodig omdat we in onze maatschappij zo ver afstaan van rouw en verlies en we geneigd zijn er weinig tijd en ruimte voor te maken. En dat is anderzijds nodig omdat iedereen anders is. Bovendien, zelfs wat voor mij vandaag klopt, is niet wat ik morgen nodig heb. Dus hierbij ook een warme oproep om te durven de handleiding van jouw rouwproces te verwoorden: “Wat klopt op dit moment voor jou?”

Ik wens jou toe dat je bij een verlies kunt stilstaan en voelen: “Hoe is het voor mij? Wat heb ik nu nodig? Wat vind ik nu belangrijk?” En dat je de tijd en ruimte krijgt om op je eigen manier te rouwen en omringd bent met mensen die bereid zijn jouw ondertiteling ter harte te nemen.

© Tine Swyngedouw Nieuwsbrief EFocusing Oktober 2024